Dagmar van ‘t Land (32) droomt van een internationale carrière in de dressuursport met haar Zware Tour-paard Hatsjoe. Maar met even zoveel passie rijdt ze Hatsjoe tijdens hun liberty horsemanship show rond op enkel een neckrope, geflankeerd door een eenhoorn en een dino. Want plezier en prestatie gaan prima samen!
‘Geniet van wat je samen met je paard voor elkaar kunt krijgen’
Hoe zou jij liberty horsemanship omschrijven?
“Het is een intentie, een gevoel. Het draait niet om wat je doet, maar hoe jij je erbij voelt en hoe je paard zich erbij voelt. Een oefening om je paard te leren ontspannen brengt jullie niks als het paard zich er niet fijn bij voelt. Je kunt zijn hals wel naar beneden duwen, maar het gaat erom dat het paard jouw gevoel volgt, ontspant en dan uit zichzelf zakt. Dat het paard jouw rust mee gaat nemen. Wanneer ik bijvoorbeeld vraag om een paar pasjes achterwaarts of zijwaarts vanaf de grond gaat het niet om het opzij gaan, maar om het paard losser te krijgen in het lichaam. Ik wil dat het paard leert dat vanuit de ontspanning te doen. Ik probeer het paard dus te helpen, niet om het zijwaarts te krijgen. Het is niet de oefening doen om de oefening, niet het wijken voor druk, maar om wat je het paard ermee brengt. Uiteindelijk zal het paard een oefening vanzelf leuker gaan vinden op het moment dat het daarin de ontspanning kan vinden. Niet alleen in liberty horsemanship zoeken we dat. Ook de betere dressuurruiter zoekt daar naar. We hebben immers hetzelfde doel: Het paard vloeiend laten ontspannen in aanspanning.”
Hoe ben jij als Zware Tour-amazone in aanraking gekomen met liberty horsemanship?
“Ik ben ooit begonnen met paarden rijden en opleiden omdat ik plezier heb in het samenwerken en een team wil vormen met mijn paard. Ik was altijd al op zoek naar hoe het mooier kan, maar de echte omslag kwam tweeëneenhalf jaar geleden, door de problemen met Kiki, een van mijn zelf gefokte paarden. Zij was van zichzelf al wat gespannen en kon nooit zoveel hebben. Op den duur is ze het plezier in het werk verloren. Met heel veel geduld heb ik van alles geprobeerd, maar Kiki was al afgehaakt. Ze ging alle kanten op: Stilstaan, omhoog, twee benen achteruit slaan, met haar staart zwiepen.. Terwijl ik erop zat. Het was Kiki’s manier om te zeggen: “Ik weet het niet meer.””
Totdat je Yvet Blokesch, van Feather Light Horsemanship ontmoette?
“Ik had reeds een paar masterclasses van Yvet bijgewoond. Ik was enthousiast over wat ik zag, maar ook sceptisch. Laat maar zien, dacht ik toen ik Kiki opgaf als probleempaard. Bij Yvet zag het er vervolgens heel makkelijk uit. Ze steeg op, Kiki deed haar oortjes naar voren en het was goed. Dus ik erop. Nou, dat duurde nog geen rondje en ik had hetzelfde verhaal als thuis. Het kán dus anders, realiseerde ik me. Maar hoe? Toen Yvet masterclasses ging organiseren waarmee je met je paard kon deelnemen, reserveerde ik zo’n beetje alle plekken, met allemaal verschillende paarden. Ik wilde álles leren.”
In hoeverre heeft liberty horsemanship jouw dagelijkse manier van omgaan met paarden veranderd?
“Ik probeer steeds stil te staan bij de vraag wat het paard van mij nodig heeft om te kunnen doen wat ik vraag. Ik kijk continu waar mijn paard mee bezig is, aan denkt en vraag me af wat ik hem op dat moment kan bieden. Wat kan ík veranderen wat het voor het paard anders maakt, in plaats van dat hij mijn ding doet, omdat ik dat wil, dat doel heb. Stel, een paard vindt iets heel spannend op het erf. Dan kun je daar snel langslopen, maar dan is het de andere dag alleen maar enger. Ik probeer juist de ontspanning te vinden op die plek voordat we doorlopen; eropaf gaan, pasje naar voren, pasje terug.. Zodat het paard gaat nadenken. Ik vertel hem op die plek dat het ok is en dat we het sámen doen. Paarden doen dingen om twee redenen: Ze denken dat iets de bedoeling is, of ze doen het om te overleven. Ik maak wel eens de vergelijking met hoogtevrees; hoe fijn vind jij het als ik jou dwing naar dat randje van die afgrond te gaan? Als ik jou duw? Dan duw je terug, toch? Maar wat nou als we het samen doen? Dan doe je wél dat stapje naar voren. Zo werkt het ook met paarden.”
Train je onder het zadel nu ook anders dan eerder?
“Laatst probeerde ik een paard een serie aan te leren. De wissels sprong hij goed, maar de hele serie lukte steeds net niet. Wat ik eerder had gedaan was eindeloos die serie blijven herhalen. Nu ga ik terug naar de basis en zorg ik dat ik eerst het voorwaarts en terug voor elkaar heb, het lichaam kan plaatsen en het paard goed tussen twee teugels heb. Pas daarna ga ik verder. Niet alleen hete paarden, maar ook een paard dat bij wijze van spreken de kachel niet aankrijgt kun je enthousiast krijgen met deze andere manier van benaderen. Al vind je maar een oortje, of een oogje dat gaat kijken naar jou. Dat is een ‘effort’ vanuit het paard. Dat een paard moeite gaat doen voor jou, het voor jou wil doen, dat vind ik het mooiste wat er is .”
Hoe ervaarde jij de eerste keer dat je Hatsjoe enkel op neckrope reed?
“Dat was in juli 2020. De tweede dag dat Hatsjoe en ik bij Yvet waren, reed ik daar al mijn eerste serie op neckrope. Ik moest letterlijk los durven laten. Die drempel was voor mij veel hoger dan voor Hatsjoe. Bij haar geldt juist: Hoe meer ik er afhaal, hoe meer ze geeft en beter zij het doet. Ik reed haar in de dressuur voorheen op stang en trens. Maar daar gedijt ze niet op. Nu rijd ik haar op concours op een simpel trensje. Dan is ze lekker los en doet veel beter haar ding. Mijn ultieme doel is om nog verfijnder te kunnen rijden dan ik nu al doe. Uiteindelijk wil ik een Grand Prix-proef op neckrope kunnen rijden.”
Waar liggen jouw ambities verder?
“Ik wil de beste versie van mezelf worden. Dat is tegelijk het aller moeilijkste.Ik ben sinds tweeëneenhalf jaar elke dag mezelf aan het trainen. Ik ben nog lang niet waar ik wezen wil en heb nog steeds niet alles voor elkaar zoals ik zou willen. Ik maak nog genoeg fouten en leer elke dag nog zo veel! Maar ik heb in het liberty horsemanship wel gevonden wat ik zocht. Eerder reed ik paarden voor een sportpredicaat. Nu komen er mensen bij me met een paard dat bijvoorbeeld de trailer heel spannend vindt. Ik ben er nu meer voor het paard, minder voor de prestatie. Dat betekent niet dat ik geen ambities in de sport heb. Met Hatsjoe wil ik heel graag internationaal starten, al hoop ik wel dat het mogelijk wordt om dat op trens te doen. Maar als een van mijn jonge paarden nu niet goed voelt op concours, ga ik er niet eens opzitten. De prestatiedruk en de sociale druk zijn tegenwoordig hoog. Het mooiste móeten laten zien, het plaatje, gaat helaas vaak boven het welzijn van het paard. Maar ook boven het plezier. Terwijl dat juist zo belangrijk is. Zowel voor jou als voor het paard. Ik hoop vooral uit te dragen dat het heel goed mogelijk is om plezier en prestatie te combineren.”
Wat is de boodschap die je met je demo’s en shows hoopt uit te dragen?
“Ik hoop dat meer mensen echt durven te gaan kijken naar hun paard, naar wat het paard op dat moment nodig heeft, in plaats van het ergens doorheen te duwen. En dat ik mensen enthousiast kan maken om verder te durven kijken. Kijk naar de talenten van je paard en geniet van wat je sámen voor elkaar kunt krijgen. Geniet van de connectie tussen jullie. Als je paard jou gaat vertrouwen; hoe mooi is dat! Durf jezelf uit te dagen om die connectie te vinden en daarmee te spelen. Je kunt alleen in vrijheid werken wanneer je kijkt naar je paard. Ik vind het prachtig wanneer paarden uit zichzelf gaan zoeken naar het antwoord. Ga daarin eens buiten je comfort zone. Maar doe niets wat niet goed voelt! In Aken tijdens de finale van de Liberty Cup was ik een van de enige twee warmbloedamazones. Ik reed daar met Hatsjoe het hele terrein over op enkel een neckrope. Die andere amazone durfde het hoofdstel niet af te doen. Maar dat is niet verkeerd. Zodra het moeten wordt, is er geen plezier.”
Tot slot, hoe is het nu met Kiki?
“Het is helemaal goed gekomen met Kiki. Ze is veel rustiger, ook in de omgang. Ze ligt nu ook veel meer dan eerder. Alle paarden trouwens. Momenteel staat Kiki met een prachtig veulen heerlijk in het land.”