‘Nummer 12 blijft van haar’
Bijna een kwart eeuw zijn ze al samen. En het eind lijkt nog niet in zicht. Voorlopig scharrelt Harmke nog vrolijk naar het voerhek en terug. Op naar haar 25e verjaardag!
Het gaat allemaal niet meer zo snel en opstaan en gaan liggen kost wat meer moeite dan voorheen. Maar ach, het voer loopt niet weg.
“Haar heup wordt wat minder,” aldus Harry Sol (54), bedrijfsleider van de boerderij in het Overijsselse Zuidveen waar Harmke staat. “Daarom staat ze hier, in het strohok. Want ze heeft ruimte nodig om op te staan.”
Harmke, een Holstein-Friesian met 25% Amerikaans bloed, werd op 7 oktober 1996 geboren op het melkveebedrijf geleid door Harry’s vader, dat destijds nog in Zwartsluis gevestigd was. Eind jaren negentig verhuisde ze samen met haar koeiencollega’s naar de nieuwe locatie in Zuidveen, waar vandaag de dag zo’n 200 melkkoeien en 120 stuks jongvee staan.
Harmke maakte de bloei van het bedrijf van nabij mee, vertelt Harry. “Ze heeft in Zwartsluis nog aan de paal gestaan, in een ouderwetse grupstal. Toen hier in de ligboxenstal. En nu hebben we de melkrobot.”
Niet alleen de lusten
Melk geeft Harmke trouwens al jaren niet meer. Feitelijk kost Harmke het bedrijf van Jager/Sol alleen maar geld. En dat in een tijd waarin menig veehouder gebukt gaat onder administratie en regelgeving. Maar soms speelt geld geen rol.
Harry: “In 2016 kalfde ze voor het laatst. Ik zag toen al dat haar productie achteruit liep.” Harmke haalde wel de befaamde 100.000 liter (en 10.000 kilogram eiwit en vet), “maar pas na 14 lactaties. Het is geen topper.”
Tóch mag ze blijven. “Ja, ze heeft mij en dit bedrijf heel veel gebracht. Ze is de enige die nog in Zwartsluis geboren is.. Ik ben trots op zo’n oude koe. Niet alleen de lusten, denk ik dan.”
Achter ons scharrelt Harmke nog maar eens naar het voerhek. “Gewoon koeienvoer, met wat brok,” antwoordt de veehouder nuchter op de vraag wat hij zijn hoogbejaarde koe geeft. Los van een bezoekje aan de tandarts - “ze had twee losse kiezen, die zijn eruit gehaald” – wordt Harmke dus geheel op eigen kracht oud. En grijs! Onder haar sneeuwwitte wimpers kijkt ze dromerig voor zich uit.
Maar schijn bedriegt.
“Ze heeft een zeer sterk karakter en een eigen wil. Je houdt haar niet zomaar tegen hoor.” Harry wijst naar een andere koe in het strohok, die een dezer dag zal bevallen. “Als die een kalf krijgt, gaat Harmke er direct heen. Ze heeft een heel sterk moederinstinct.”
Bekende Koe
In de sector is Harmke intussen uitgegroeid tot een heuse Bekende Koe. Meerdere media hebben reeds aandacht besteed aan de ‘grande dame’. Met dank aan Harry’s voerleverancier.
“Ik vond het prachtig dat Harmke deze leeftijd behaald had en was nieuwsgierig of ze wellicht de oudste koe van Nederland was. De voerleverancier heeft toen in overleg met mij een artikel in hun vakblad geplaatst en vervolgens kwam van het een het ander. Of Harmke de oudste is? Nou, er heeft in elk geval niemand gereageerd met een koe die ouder is,” glimlacht Harry.
En dan: “Ze is voor mij niet belangrijker dan de anderen. Maar het zal wel raar aankomen als ze er op een dag niet meer is. Het eerste dat ik doe als ik ’s morgens de stal in loop, is bij Harmke kijken.”
Die lijkt zelf niet van plan om snel te vertrekken. En wat als..? Harry denkt even na. “Daar heb ik nog niet over nagedacht. Crematie gaat me waarschijnlijk te ver. Ik weet ook niet of dat mogelijk is. Maar nummer twaalf blijft van haar.”