Je dieren houden op een manier die aansluit bij hun natuurlijke behoeften, maar ook scherp durven blijven en niet je ogen sluiten voor misstanden in de fokkerij. Voor Nanda is dat niet meer dan… logisch!
‘Ik heb hier geen gedragsproblemen en zelden de dierenarts’
“Ik heb altijd een passie voor dieren gehad. Bij hen voelde ik me thuis en veilig.” Nanda Smit-Le Poole (49), opgegroeid in het kleine dorp Randwijk, kende niet altijd een makkelijke jeugd. Samen met haar hond zocht ze vrijwel dagelijks haar heil tussen de paarden in de uiterwaarden. “Gewoon om daar te zijn. Door hen werd ik gezien. Als ik floot, kwamen ze.”
Op haar 18de ging ze het huis uit. Een roerige tijd brak aan. “Ik ben in dertien jaar tijd twaalf keer verhuisd. Mijn hond Isar, een Tervuerense herder, was mijn maatje en stabiele punt.”
Totdat Nanda kwam te werken bij een toeleverancier van schepen, waar ze haar latere man leerde kennen. “Hij was scheepsbouwer en werd mijn klant.”
Op dat moment bewoonde Nanda een oud boerderijtje in Gasselternijveen. “Met een NMPRS-pony en twee Kerry Hill-schapen in de tuin, twee Noorse boskatten, twee Tervuerense herders, een aquarium met vissen, een papegaai en een Arabisch paard op de manege. Hij woonde in Groningen, in een strak ingericht appartement!”, lacht ze.
De twee kregen een relatie, trouwden en vonden in 2004 een prachtige stek in het Drentse Eext, met bijna 10 hectare land.
Nanda: “Een ‘oeps, foutje’ van mijn man, haha. Maar hij kwam zélf met deze plek. “Wat nou als jij van je hobby je werk maakt?”, zei hij.”
Zo gezegd zo gedaan. In de jaren die volgden, toverde Nanda de plek grotendeels eigenhandig om tot een waar paradijs waar vandaag de dag meer dan 15 diersoorten leven, van de meest uiteenlopende rassen. Van klein tot groot, van kip tot paard; noem het en je vindt het op Nanda’s Levend Landgoed NOVA.
Logisch levend
“Hoofd poepschepper, hoofd administratie, directeur, klusjesvrouw, eigenaar, hoofd dierverzorger..”, grapt ze wanneer ik vraag naar haar werkzaamheden en hoe ze alles bestiert. “Ik heb regelmatig stagiaires van vooral MBO Terra-opleidingen en vanaf september 2019 fijne hulp van leerlingen en hun begeleiders van Stichting RENN4, maar in principe kan ik het alleen af. Doordat mijn dieren zomer en winter buiten staan, bespaar ik mezelf een hoop werk en houd ik de kosten laag. Overgebleven groente en fruit haal ik op bij de supermarkt en oud brood bij de bakker. Af en toe verkoop ik een dier en zo nu en dan gaat er een schaap of varken naar de slacht.”
Zo makkelijk als het haar nu af lijkt te gaan, zo lastig vond Nanda het houden van dieren in de beginjaren.
Nanda: “Ik wilde eigenlijk niet met dieren werken. Het is levende have. Ik voelde me daar veel te verantwoordelijk voor. Zeker toen ik hier begon met zoveel grond en ging fokken, zag ik op een gegeven moment door de bomen het bos niet meer. Ik wilde het goed doen, maar kon niets met ‘zo doen we het al jaren’. Uit pure frustratie ben ik gaan kijken hoe dieren het in de natuur oplossen: 24 uur per dag buiten, in groepsverband, met verschillende leeftijden en níet in een recht toe recht aan-weiland.”
Ze klinkt gepassioneerd. Híer ligt voor Nanda de essentie, de ruggengraat van háár manier van dieren houden, die ze graag samenvat als ‘logisch levend’.
“De hoofdmoot is het welzijn van mijn dieren. Dat bestaat voor mij uit drie delen: Hoe houd je ze, hoe ga je met ze om en hoe fok je ze. Hun verblijf, hoe je ze voert, wat je ze voert, etcetera; allemaal keuzes. Alleen al door onze omheining heeft het dier zélf maar een beperkte keuze. Maar dat wij onze dieren hebben gedomesticeerd, betekent niet dat hun natuurlijke basisbehoefte is veranderd! Kijk eens naar die Vlaamse reuzen! Die hebben behoefte aan contact met elkaar. De groep biedt veiligheid, zorg, vriendschap, begrenzing, liefde, aandacht en stimulans. Mijn hengsten bijvoorbeeld staan hier met elkaar in een groep van diverse leeftijden en rassen. ‘It takes a village to raise a child’. Dat geldt voor iedere diersoort. Ook voor onszelf! De handvatten die je nodig hebt om te kunnen functioneren, leer je alleen in de groep.”
Nanda’s Own Valiant Ambition
Met de basisbehoeften zit het bij Nanda’s dieren wel goed. Elk verblijf is ingericht naar de natuurlijke behoeften van de diersoort of diersoorten die er leven. Zo hebben de varkens hun modderpoel, de geiten hun klimtoestellen en de konijnen hun bult. Maar achter de schermen hanteert Nanda een streng fokbeleid, dat zoveel mogelijk gebaseerd is op de manier waarop het in de natuur zou gaan.
Nanda: “Het probleem bij de fokkerij is de wensenlijst die wij mensen hebben. Daardoor doen we concessies in bouw, waardoor de verhoudingen van een dier niet meer kloppen. Dat is geen welzijn! Falabella-veulens komen soms ter wereld met weke koten. “Dat trekt wel bij,” wordt er dan gezegd. Maar het hóórt niet! Het is een signaal dat het veulen niet in de buik van de moeder past, omdat zij niet meer rondgeribt genoeg is. De veulens van mijn Kaspische paarden zijn net hertjes, zo iel. Maar ze hebben nóóit weke koten! Van het Kaspische paard heb ik geleerd hoe het hoort. Die paarden zijn nog niet door ons verknoeid door bepaalde kenmerken uit te vergroten.”
Niet voor niets heeft Nanda haar plek de naam NOVA meegegeven, dat staat voor nieuw en in ontwikkeling. “Mijn fokdoel is een gezonde, genetisch diverse groep, die qua ras en type herkenbaar is, maar waarvan vooral het model, het skelet, goed is. Fokken is keuzes maken. Dit zijn de mijne. Ik kan niets met ‘zo hoort het’. Maar NOVA staat ook voor Nanda’s Own Valiant Ambition, omdat ik mezelf evengoed een spiegel wil voorhouden. Stilstand is achteruitgang. Het kan altijd beter.”
Valiant, dapper, is deze dame zeker. Niets lijkt hier onmogelijk. Bewonderenswaardig, zeker wanneer je bedenkt dat Nanda sinds 2018 vier keer geopereerd is aan netvliesloslatingen aan beide ogen. Hoe handig ze ook is, door de oogziekte is haar zicht danig verminderd en is ze sneller vermoeid.
Verbinding tussen mens en dier
Desondanks heeft ze genoeg ambities voor de toekomst. Het liefst wil ze haar plek sociaal maatschappelijk gaan inzetten, opdat meer mensen ervan kunnen genieten.
Nanda: “Op gezette tijden wil ik open voor groepen. Het educatieve aspect van deze plek, de bewustwording van de basisbehoeften van dieren, vind ik ontzettend belangrijk. Onbekend maakt onbemind. Ik hou van win-win; dat zowel de dieren als de mensen evenveel kunnen genieten. Maar wel met respect voor de dieren! Mijn dieren staan niet ter beschikking aan onze behoeften. Als een dier voor je wegloopt, moet jíj wat veranderen, niet het dier.”
Ze denkt even na. Dan, strijdbaar: “Wij geven dieren een taak, maar we vergeten daarbij dat het een dier is met zijn eigen basisbehoeften. Ik heb nog nooit een brief ontvangen met “Mag ik bij jou komen wonen en legkip worden?”. Wij kopen een dier en drukken het vervolgens in een hoek met verwachtingen, zonder te kijken of het dier daar wel toe in staat is. Pas als jij voldoet aan de basisbehoefte van het dier kan het zichzelf redden. Ik heb hier geen gedragsproblemen en maar zelden de dierenarts over de vloer. Mijn dieren zijn tolerant naar elkaar en verschillende soorten zoeken elkaar op. Zo zouden wij het ook moeten doen. Wij hebben de ander ook nodig! Pas als je elkaars vaardigheden kunt waarderen en uitwisselen, dán is er balans in een groep. Ik zou het fijn vinden als mensen zich hier veilig voelen tussen de dieren, er rust vinden. Net als ik zelf altijd gedaan heb.”
[Kader: De indrukwekkende veestapel van Levend Landgoed NOVA:]
- 40 Kerry Hill Schapen
- 25 Kaspische paarden
- 21 Falabella paarden
- 1 NMPRS paarden
- 1 Akhal Teke paard
- 1 Curly paard
- 2 Saarlooswolfhonden
- 3 Katten
- 2 Miniatuur ezels
- 5 Mangalitza varkens
- 5 Alpaca’s
- 16 Poitevine Geiten
- 4 Cavia’s
- 8 Rex konijnen
- 4 Vlaamse Reuzen
- 18 Duiven
- 4 Mandarijn en Carolina eenden
- 11 Maran kippen
- 10 Isbar kippen
- 7 Ayam Cemani kippen
- 2 Blauwe pauwen
- 2 Parelhoenders
- 7 Amerikaanse bronskalkoenen ]