Schrijfster Yvonne Brill neemt afscheid van hoofdpersonage Bianca
‘Bianca is mijn eigen meisjesdroom’
Menig paardenmeisje verslond de jeugdboekenserie over Bianca. Maar na ruim 40 jaar en 65 delen is het mooi geweest. Bianca en haar vriendinnengroep zijn volwassen. Hoogste tijd voor geestelijk moeder Yvonne Brill om hen los te laten. Met een heuse Bianca-fandag op 14 maart zwaaien schrijfster en fans ‘hun’ Bianca feestelijk uit.
“Kijk, de proefdruk van de laatste Bianca. Die moet ik nog lezen.” Enthousiast trekt Yvonne een dik pak papier van tafel. “De locatie voor het feest is intussen ook bekend. Een Saksische boerderij in Balloo, met precies de Bianca-sfeer uit de boeken.”
Ze klinkt even bevlogen als altijd. Toch is het net even anders dan anders in huize Brill. Want Yvonne is ziek. Goed ziek. Darmkanker. Maar tijd om te treuren geeft ze zichzelf niet. Daarvoor staat er veel te veel moois te gebeuren. “Maak er vooral geen drama van. Laten we het over Bianca hebben!”
Eigen wereldje
Yvonne Brill (77) groeide op in Haarlem en Heemstede, als enig kind van twee excentrieke ouders. “Mijn moeder was een vrij egocentrische vrouw. Ze was model en vooral druk met zichzelf,” vertelt ze. “Mijn vader was pianist. In die familie waren ze allemaal beroepsmuzikanten. En hij was Joods. Zijn hele familie is omgekomen in de oorlog, maar hij overleefde.”
De kleine Yvonne vond als kind weinig aansluiting bij leeftijdsgenoten en zocht haar toevlucht al jong in het schrijven van verhaaltjes. “Ik was een vrij eenzaam kind. Ik had wel veel vrienden, maar ze begrepen mijn wereld niet. Ik had niets met mode en was gek op de natuur. Daardoor viel ik al buiten de boot voordat ik naar de middelbare school ging. Door te schrijven, creëerde ik mijn eigen wereldje.”
Haar schrijf- én tekentalent bleven niet onopgemerkt en na de MMS werd ze toegelaten tot de kunstacademie. “Maar schilderen met tuinaarde was niet mijn cup of tea,” lacht Yvonne. “En in die tijd hing je tegen de wietlucht aan!”
Na een korte carrière als reclametekenares ging ze in 1963 aan de slag als studiosecretaresse bij EMI Records. Aangemoedigd door de chef aldaar pakte Yvonne haar schrijverskunst weer op. Het mondde uit in diverse sprookjes, destijds door Jos Brink ingesproken.
Met haar eerste man, een chef-kok, verhuisde Yvonne naar Drenthe, alwaar ze onder meer door Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum uit Assen werd ingehuurd voor diverse schoolprojecten.
Totdat Uitgeverij Kluitman haar vroeg een jeugdboek te maken. Bianca was geboren. Het werd de belichaming van, zoals ze het zelf omschrijft, haar “eigen meisjesdroom”.
Het perfecte vriendinnengroepje
Yvonne: “Ik had het idee voor Bianca en haar vriendinnengroep vrijwel direct. Ik kon daarin alle vriendinnen creëren die ik in werkelijkheid nooit gehad had. Ik hou van de natuur en had in mijn jeugd een aantal keren paardgereden. Dat vond ik prachtig. Maar ik had COPD en astma. Geen goede combi.”
In de jeugdboekenserie draait alles om hoofdpersoon Bianca en de avonturen die zij samen met haar kleurrijke groep vriendinnen beleeft met en tussen de paarden. Vrijwel alle facetten van de paardensport passeren de revue. Niet per se een makkelijk onderwerp om over te schrijven, weet Yvonne.
“Ik was nooit het stereotype paardenmeisje. Maar kinderen spugen je op je vestje hoor, als het niet klopt wat je schrijft.”
Gedurende de vele reizen die Yvonne ondernam met haar tweede man Koos, deed ze veel inspiratie op. “Zo trof ik in de Provence in Frankrijk een bijzondere man, Jean, die wat Camarque paarden had om een boterham mee te verdienen. Hij leefde in een klein hutje en de paarden waren zijn leven.” Jean stond uiteindelijk model voor een figuur in een van de Bianca-boeken.
Yvonne vervolgt: “Als je reist ontmoet je mensen. Sommigen zijn dusdanig origineel dat ze in je geheugen blijven hangen. In 1992 woonden we in de Costa Brava. In Barcelona waren toen de Olympische Spelen. In de krant las ik dat er problemen waren omtrent een dopinggeval in de paardensport. Dat gegeven was prima te gebruiken in Bianca. De ideetjes rolden zó voor mijn voeten! Maar ik heb ook een grote duim!” Ze steekt hem pontificaal in de lucht.
De plekken waar de boeken zich afspelen, zijn overigens allemaal bedacht. Yvonne noemt bewust geen plaatsnamen.
Yvonne: “Voor mij als stadsmens waren die Saksische boerderijen met de buitenbakken, waarin kinderen zich konden uitleven, het toppunt van luxe. Naarmate ik me ging verdiepen in Drenthe, hoe mooier ik het vond. Toen ik begon met de Bianca-reeks was de bieb mijn uitgangspunt. In de jaren die volgden kreeg ik vaak complimenten dat ik Drenthe als paardrijd-eldorado op de kaart had gezet met de serie.”
Toch zijn de boeken meer dan alleen fictie. Al was het maar omdat Bianca stiekem wel érg veel lijkt op haar bedenkster.
“Ja, er zijn veel overeenkomsten tussen mij en Bianca,” beaamt Yvonne. “Ze is net als ik eigenwijs, heeft een hekel aan dwang en is een beetje dwars. Als het moet, gaat ze door roeien en ruiten. En ze komt op voor de underdog, wil graag iedereen helpen.”
Ook het overlijden van Bianca’s Oom Koos in deel 55 is geen toeval. Koos was namelijk de naam van Yvonne’s tweede man, adjunct-directeur van een bank, met wie ze, naar eigen zeggen, een droomhuwelijk had van 38 jaar. Hij overleed in 2013. “Ik mis hem nu dubbel, want hij wist álle details, herinnerde zich élk paard, uit alle Bianca’s.”
Veel lezers herkennen zichzelf in Bianca of een van de andere hoofdrolspelers in de serie. Wellicht is dat het hoofdingrediënt van het succes. Yvonne: “Iedereen kent wel een Pia. En iedereen kan Bianca zijn.”
Commercieel ging het echter niet altijd even goed met de Bianca-boeken, die behoorlijk gedateerd raakten. “De hele serie werd door Uitgeverij Publique opnieuw uitgegeven, maar die wilden niets veranderen en alles authentiek houden, dus met guldens en vaste telefoons. Niet mijn keuze,” zegt Yvonne stellig.
Het grootste debacle maakte ze mee bij Uitgeverij Lecturium, die failliet raakte. Tot groot verdriet van haar vaste schare fans waren recente Bianca’s niet langer verkrijgbaar. De schrijfster zelf kon fluiten naar haar geld. De misstanden rond de uitgeverij haalden afgelopen zomer zelfs de landelijke pers, iets waar de immer positieve Aaldense geenszins op zat te wachten.
Die had haar pijlen al lang weer gericht op nieuwe projecten, zoals het verschijnen van De cirkel is rond, haar maar liefst 150e boek. Het werd uitgegeven door Uitgeverij Van Gorcum, waarmee Yvonne feitelijk weer terugkeerde op het oude nest. In De cirkel is rond zijn eerdere verhalen en de bijbehorende illustraties gebundeld. Alles afkomstig van Yvonne’s hand. Létterlijk, want ook schrijven doet de krasse auteur nog altijd met een pen. “Ik kan mijn gedachten niet overbrengen op een machine.”
Steentjes in de vijver
Yvonne’s wil om anderen te helpen, komt misschien wel het meest tot uiting in het Project Kweekvijver, dat twee jaar geleden ontstond. Op vaste momenten in de week ontving Yvonne een aantal enthousiaste amateur-schrijvers en -illustratoren. Gewoon bij haar thuis, aan de keukentafel. Haar ogen lichten op wanneer ze praat over haar leerlingen. “Het werd het pretcentrum van Aalden! Ik moest ze eruit slaan! Het was juf voor en juf na! Allemaal mensen die een droom najoegen. En wat is er mooier dan mensen te helpen die te realiseren! Het is toch een vorm van dienstverlening. Ik heb steentjes in de vijver gegooid. Die kringen worden steeds groter..” Dan, tussen neus en lippen door: “In die tijd groeide ik nog, door alle chocola..”
‘Juf’ Yvonne is inderdaad behoorlijk afgevallen de laatste maanden. Maar haar werklust is er niet minder om. Ook voor 2020 zijn er volop plannen voor nieuw werk. “Davids droom, een verhaal over de vriendschap tussen een paar Joodse en Roma-kinderen, ligt al klaar. Ik heb alleen nog te weinig illustraties.”
Voorlopig ligt de focus op het verschijnen van de 65e Bianca. De allerlaatste, met de toepasselijke titel Afscheid van Drenthe?. Want zoals kinderen in het echte leven ook groot groeien en uitvliegen, gebeurt dat tevens met Bianca en haar vriendinnen.
Yvonne: “Toen ik begon met Bianca, was ze een jaar of 8. Nu is ze volwassen. En is haar vriendinnengroep verwaterd. Ze hebben partners en bedrijven. De onbevangenheid is weg.”
Het is, kortom, tijd om Bianca los te laten. Tijd voor het laatste deel. “Een heel bijzondere. Een dubbeldikke, waarin heel veel gebeurt,” verklapt ze. “Hoogtepunt is een bruiloft met bezoekers die belangrijk zijn in Bianca’s leven. En dan de ontknoping.. ik zou zeggen bestellen en wegdromen!”
Hoewel Van Gorcum geen kinderboekenuitgeverij is, maken ze voor Yvonne Brill graag een uitzondering. Zelfs de verloren gegane delen 61 tot en met 64 zagen er intussen opnieuw het levenslicht. Tot grote vreugde van schrijfster en fans.
Nu maar hopen dat Yvonne voldoende aansterkt voor de grote feestdag in maart. In de tussentijd lijkt doorwerken het beste medicijn. “Schrijven is voor mij de essentie van het leven. Het is mijn levenselixer. Een boek is de schuilplaats voor de rest van je leven,” besluit ze.