Kinderboekenambassadeur strijdt voor diversiteit en inclusiviteit
‘Voor kinderen is alles normaal’
Het is een drukke tijd voor Manon Sikkel (54), schrijfster van onder meer de succesvolle kinderboekenreeks Geheim Agent Oma. In haar functie als Kinderboekenambassadeur wordt ze veelvuldig gebeld voor interviews. Dit alles vanwege #ikleesthuis, een initiatief van Manon zelf, om kinderen, nu ze thuis van school zijn, aan het lezen te houden. Maar in de allereerste plaats werkt Manon hard aan meer diversiteit en inclusiviteit in kinderboeken.
“#ikleesthuis is bedoeld om het leesniveau van kinderen op peil te houden,” aldus Manon, die zich sinds april 2019 op voordracht van de Schrijverscentrale, Het Letterenfonds, Stichting Lezen en CPNB voor een periode van twee jaar Kinderboekenambassadeur mag noemen. Een eretitel, maar wel een die een hoop werk met zich mee brengt.
Manon: “In de meest brede zin van het woord zet ik me in om boeken en lezen bij kinderen te promoten en daarnaast ouders te motiveren voor te lezen aan hun kinderen. Ik ben volledig vrij om te bepalen hoe ik dat invul. Ik kan doen wat ik wil.”
In de praktijk betekent het vooral veel interviews en lezingen geven, lobbyen, praten met uitgevers, jurylid zijn, Pabo’s bezoeken en media-aandacht genereren.
Daarbij maakt elke Kinderboekenambassadeur zich hard voor een zelfgekozen thema. In het geval van Manon is dat diversiteit en inclusiviteit.
“Als kinderboekenschrijfster schrijf ik ook boeken voor educatieve doeleinden. Toen ik daar twaalf jaar geleden mee begon, kreeg ik van de uitgever een lijst met onderwerpen die er níet in mochten, waaronder kermis, carnaval en homo’s! Toen ik gevraagd werd als Kinderboekenambassadeur wist ik dan ook meteen dat dit mijn missie was.”
“Ik kom zelf uit een gezin waarin homoseksualiteit heel normaal was. Ik had twee ooms die allebei homo waren. Daarnaast had ik geadopteerde, donkere neefjes en nichtjes. Ook dat was voor mij dus heel gewoon.”
“Het probleem is dat veel uitgevers heel lang vastgehouden hebben aan de bible belt. Daar wordt van oudsher veel gelezen. En dus werd alles dat daar gevoelig kon liggen er vaak in kinderboeken uitgehaald. In mijn eerste kinderboek wilde ik graag een kind met twee moeders, die allebei politieagent waren. Maar de uitgever had liever dat ik er een vader en een moeder van zou maken. Daar heb ik me toen aan gehouden,” zegt Manon enigszins verontschuldigend. “Sindsdien zit er in mijn boeken altijd een kind met een kleurtje en is verliefd worden op een jongen net zo vanzelfsprekend als op een meisje.”
Aanvankelijk was Manon van plan om, samen met lezers en schrijvers, een lijst samen te stellen met boeken waarin diversiteit en inclusiviteit een prominente rol spelen.
“Ik werd overspoeld met titels. Maar ben ermee gestopt. Zo’n lijst is eigenlijk heel ouderwets. Want ook dan ga je er vanuit dat witte hetero’s de norm zijn. Weg met Jip en Janneke! Ik wil juist van die standaard af! Er bestaan zoveel verschillende mensen! Ik wil juist géén hokjes en dat het er niet toe doet. Dat de personages in kinderboeken een afspiegeling van de maatschappij zijn.”
“Zaadjes planten,” noemt Manon dat. “Als we nú in kinderboeken laten zien dat we iedereen in de waarde laten en dat niets gek is, groeit er een generatie op voor wie dat alles normaal is. We moeten kinderen in boeken laten zien hoe we daadwerkelijk leven en willen leven. Dan kunnen zij dat later internaliseren.”
In haar eigen boeken aan diversiteit en inclusiviteit dus geen gebrek. In De niet zo enge buurman bijvoorbeeld speelt een donker meisje de hoofdrol. En in Villa Valentijn, in de IzzyLove-reeks, dat binnenkort verschijnt, zit een logeerpartij bij twee ooms van de hoofdpersoon. “Ik gebruik daarvoor mijn eigen homoseksuele ooms, zelfs bij hun echte namen.”
Het schrijven heeft Manon opnieuw bewust gemaakt van het belang ons hard te blijven maken voor deze thematiek.
Manon: “Door over hen te schrijven begreep ik beter hoe moeilijk het in de jaren ’70 geweest moet zijn. Mijn ooms konden niet zijn wie ze wilden zijn. Het voelt soms wel raar om me hier als hoogopgeleide witte heterovrouw sterk voor te maken. Maar het is wat aan mijn hart ligt! Er is nog heel veel terrein te winnen!”
Desgevraagd deelt Manon graag wat titels met ons waarin de mannen- of vrouwenliefde en/of roze ouderschap een rol spelen.
“In mijn boek Verschrikkelijke vrienden komt een meisje voor met drie moeders. Ik ken er echt één die drie moeders heeft (als gevolg van scheiden, hertrouwen en een overlijden). Maar ik leg nergens uit hoe dat kan. En er is geen kind die me er ooit naar vraagt! Voor kinderen is alles normaal. Verder is De kikkerbilletjes van de koning van Janneke Schotveld een heel goed boek. Daarin wil een prinses trouwen met een vrouw. Janneke draait in dat boek werkelijk alles om. En Een cavia met twee moeders van Pieter Feller is leuk. In het najaar verschijnt er een nieuw AVI-boekje van mij, over een kind met twee vaders. Die eis heb ik bij de uitgever neergelegd. Anders ging het niet door.”
Tot slot doet de Kinderboekenambassadeur graag een appél op schrijvers van coming of age-boeken. “Naar mijn weten is er geen boek over de verliefdheid van een meisje op een ander meisje zónder dat het problematisch is. Daar ligt een markt open! Voor millennials is seksualiteit een heel breed spectrum.”