Jolien Dalenberg leert paard en eigenaar te ontspannen in ongemak
Ze vindt het zelf soms nog lastig te omschrijven wat ze precies doet. Haar ‘core business’, zo zegt ze, is het paard vanuit een diepe ontspanning de mogelijkheid bieden spanning los te laten. Resultaat: een blij paard en een blije eigenaar! “Maar ik ben geen tovenaar. Soms weet ik het ook niet.”
Op haar negende begon Jolien Dalenberg (39) met paardrijden. “Op een manege. Heel traditioneel. Maar ik was altijd op zoek naar hoe het ook anders kon. Ik wilde dat het paard ook iets aan míj had.Ik zat uren bij mijn lievelingspaard in de stal en masseerde hem op mijn manier. Achteraf zag ik toen al tekenen van diepere ontspanning bij hem, zonder dat te weten.”
Twaalf jaar geleden kocht Jolien Bazook, een tweejarige kruisingArabier. Toen Bazook drie werd, reed Jolien hem in. Een keuze waar ze tot op de dag van vandaag spijt van heeft. “Door op hem te gaan zitten toen hij pas drie was, heb ik hem een dodelijke langzame kogel gegeven,” stelt ze. Een stevige uitspraak.
Bazook
Jolien vervolgt: “Anderen zagen niets aan Bazook, maar ik voelde dat er iets mis was. Uiteindelijk is hij afgekeurd als rijpaard, op alle vier zijn benen.” Spijtig, maar niet het einde van de wereld. “Rijden was voor mij nooit essentieel. We zijn veel gaan wandelen samen, ik doe wat vrijheidsdressuur en een vorm van horse agility met hem. Zijn hoofd wil wel, maar zijn lijf niet meer. Hij is mentaal supersterk. Ik wil hem in een training daarom vooral succes laten ervaren. En ik wil hem leren ontspannen in de trailer.”
Dat laatste is nodig omdat Jolien Bazook (nu 14) na zijn overlijden wil aanbieden aan Equine Studies, het bedrijf van Zefanja Vermeulen. “Ik denk dat het heel waardevol is om te weten wat er precies gebeurd is in zijn lijf, wat voor schade daar is ontstaan. Daarom wil ik hem graag aanbieden voor dissectie, zodat zijn verhaal voortleeft.”
Bazook werd de drijfveer van Jolien om verder te gaan in de paarden.
“Ik ben een opleiding sportmassage gaan volgen bij Gisella Bartels en in 2016 voor mezelf begonnen.
Maar omdat ik veel werk met oudere paarden of paarden met een blessure, ben ik voorzichtig met deze vorm van massage. Vaak heeft een paard door ongemak of ander (aangeboren) letsel een ander bewegingspatroon aangenomen dat voor hem functioneel is. Als ik die laag er dan af pel, komt daar veel onder vandaan. Het risico is dat zo’n paard daarna júist kreupel loopt,” aldus Jolien.
Jolien gebruikt in haar werk dan ook diverse technieken, samengevat onder de noemer Bodywork. Met behulp van zachte aanrakingen, massage, het gebruik van acupressuur punten of het elektromagnetisch veld nodigt ze het paard uit zich te ontspannen en van daaruit zelf de spanning los te laten.
De methode Jolien
“De meeste mensen die bij mij komen hebben een stress en / of spanning gerelateerd probleem met hun paard,” vertelt Jolien. “Denk bijvoorbeeld aan een paard dat afkomstig is uit het buitenland en hier slecht kan aarden. Of een paard dat na een blessure is veranderd in een zielig hoopje ellende dat heel erg naar binnen gekeerd is en nauwelijks contact maakt. Zo’n paard dissocieert van zijn lijf, wanneer dat niet meer kan wat het hoofd wil. Maar met medelijden help je hem niet!”
Elke casus is anders en elk paard en iedere eigenaar zijn anders, maar een eerste bezoek verloopt vrijwel altijd op dezelfde manier.
Jolien: “Ik heb nooit een vooropgezet plan als ik naar een paard en eigenaar toe ga. Het hangt helemaal af van de situatie, van de dag, van het moment zelfs. Ik kijk hoe het paard in zijn vel zit en hoe hij reageert; geeft hij zich over aan mij, doet hij juist of ik er niet ben, of gaat hij bijvoorbeeld de clown uithangen. Daarbij stel ik veel vragen over het paard, maar ook over de eigenaar. Er is namelijk vaak een relatie tussen hoe het paard dealt met ongemak en emoties en hoe de eigenaar dat doet. Verder is de manier waarop het paard gehouden wordt essentieel. Hoe beter het stalmanagement aansluit bij het natuurlijk gedrag van het paard, hoe beter dit is voor de fysieke en mentale gezondheid van het paard. Ik kijk altijd of hier winst te behalen is.”
Na die intake is het tijd voor het daadwerkelijke Bodywork: “Ik leg mijn hand op het paardenlijf. Meestal begin ik op de hals of schoft, omdat dit voor de meeste paarden het veiligst voelt. Dat is ook de plek waar paarden elkaar groomen. Daarbij let ik op de feedback die het paard geeft. Die kan heel klein zijn; een knippertje van de ogen, een trillende lip, een gaap. Tijdens de behandeling respecteer ik voortdurend welke aanraking het paard als prettig ervaart. Soms gebruik ik mijn hele hand, soms maar een paar vingers. Maar het gebeurt ook dat ik het paard helemaal niet fysiek aanraak als het aangeeft dat dat teveel is. Dan blijft mijn hand op enige afstand. Of dat ik in plaats van manuele aanraking kies voor het gebruik van mijn laserlampje, waarmee ik acupunten stimuleer.” Ik werk weliswaar met het paardenlichaam, maar het doel is steeds mentale ontspanning. Ik wil het paard leren ontspannen in zijn ongemak. Door de vinger letterlijk op de zere plek te leggen, maak ik hem bewust van zijn lichaam. En soms weet ik het ook niet hoor,” lacht Jolien. “Ik ben geen tovenaar. Dan verwijs ik door.”
Leren kijken en luisteren
Het mooiste vindt Jolien het wanneer de eigenaar uiteindelijk zélf leert het paard de weg te wijzen naar mentale ontspanning.
“We willen altijd maar alles oplossen en zijn verleerd te vertrouwen op ons gevoel. Maar er is altijd een impuls, een intuïtie. Die moet je leren horen en durven volgen. Vergelijk het met het fine tunen van een radiofrequentie. Iedereen kan dit leren. Je moet alleen enige mate van lichaamsbewustzijn hebben en in contact kunnen zijn met je lijf. Je moet eerlijk durven zijn over hoe het écht met je gaat naar je paard toe.”
Daarnaast is het van belang dat je als eigenaar je oog traint. Jolien legt uit: “Leer herkennen wat voor jouw paard een normaal bewegingspatroon is. Heeft hij pijn? Is die ene spier dikker en warmer dan anders? Ik noem het puzzelstukjes verzamelen.
Regelmatig houdt Jolien haar hart vast bij wat ze in de paardenwereld ziet gebeuren. “Als ik zie dat een paard van drie jaar al moet springen bijvoorbeeld. Je maakt hem kapot, denk ik dan. Soms zeg ik dan wel dingen die mensen liever niet willen horen. In mijn ogen is niet elk paard geschikt als rijpaard. Rijden is een bonus. Geen recht.”
Ze klinkt bevlogen en gepassioneerd. “Ik wil mensen heel graag behoeden voor het lot van een kapot paard, zoals ik dat heb ervaren met Bazook. Want daarmee gaat er ook mentaal veel kapot. Achteraf ben ik wel eens verdrietig om hoe het is gegaan met hem. Maar twaalf jaar geleden wist ik niet beter. Ik wil mensen de tools geven om enerzijds eerder in te grijpen en anderzijds betere beslissingen te nemen. Gezien en gehoord worden is het grootste cadeau dat je je paard kunt geven,” besluit ze.
[Tijdens de behandeling werkt Jolien in op de parasympaticus, het deel van het zenuwstelsel van het paardenlichaam dat verantwoordelijk is voor de ontspanning. Als dit deel van het zenuwstelsel actief is, kan het lichaam herstellen en verteren, ‘to rest and digest’.]
[Renée Oosthoek (21) kocht haar PRE-ruin Duque (11) twee jaar geleden, samen met haar zusje. Renée: “Bij ons kreeg hij de ruimte om zichzelf te zijn. En die nam hij! Hij zocht voortdurend de grenzen op en was alleen maar boos en gefrustreerd. Dat uitte zich in bijten, stijgeren en dwars door je heen lopen.
Maar Jolien zag in hem een heel lief paard met heel veel trauma, opgeslagen in zijn lichaam. Duque was niet agressief, hij was bang.
Aanvankelijk liet hij zich totaal niet helpen. Hij stond niet open om iets nieuws te leren en blokkeerde volledig. We hebben heel veel Bodywork en grondwerkoefeningen gedaan, mede omdat hij lichamelijk niet klaar was om op te rijden. Jolien ging ook met ons aan de slag en vroeg ons dan bijvoorbeeld hoe onze ademhaling was. We probeerden steeds om Duque op een vriendelijke manier laag in zijn energie te krijgen.
Duque is nu zó’n leuk en lief paard! Hij is heel enthousiast en beleefd, wordt niet meer boos als je iets van hem vraagt en we kunnen hem overal aanraken. We hebben dankzij Jolien onszelf en ons paard beter leren kennen. Als Jolien er niet was geweest, hadden we Duque niet meer gehad. Ik moet er niet aan denken wat er dan met hem was gebeurd. Zij heeft ons gered.”]